Mehmet Şimşek: Ekonomideki Kırılgan Tablo Ortaya Çıktı

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in “yakında cari fazlayı konuşacağız” açıklamasından kısa bir süre sonra, Merkez Bankası’nın yayımladığı nisan ayı ödemeler dengesi verileri ekonomideki kırılgan tabloyu gözler önüne serdi. Cari açıkta son iki yılın rekoru kırılırken, Merkez Bankası rezervlerinde ve yabancı yatırım portföylerinde yaşanan dramatik kayıplar dikkat çekti. 19 Mart’ta İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik siyasi-yargısal operasyonların etkileri nisan verilerine sert şekilde yansıdı.

Zülfikar Doğan: Ekonomideki Gelişmeler ve Tehlikeler

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in kısa süre önce ifade ettiği ‘yakında cari fazlayı konuşacağız’ sözlerine karşılık, Merkez Bankası’nın (MB) nisan ayı ödemeler dengesi rakamları, cari açıkta son iki yılın rekorunun kırıldığını, rezerv kaybı ve yabancı portföy yatırımları çıkışlarında yeni rekorlar yaşandığını gösterdi. Orta Vadeli Program’da (OVP) 2025 yılsonu için 28,6 milyar tutarında öngörülen cari açık hedefinin üçte ikisi nisan sonunda 20,3 milyar dolara yükselen cari açık tutarıyla 4 ayda gerçekleşti. Dolayısıyla yılsonu cari açık hedefinin tutmayacağı, ciddi sapma yaşanacağı ortaya çıktı.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve CHP’li ilçe belediye başkanlarıyla, üst düzey bürokratlara ve iş insanlarına yönelik 19 Mart siyasal-yargısal operasyonlarının etkisi, mart ayı ödemeler dengesinde ilk belirtilerini göstermişti. MB’nin duyurduğu nisan rakamları ise operasyonların etkisinin ağırlaşarak sürdüğünü, rezerv kaybı ve yabancı yatırımcı kaçışında son 2-3 yılın rekorlarının kırıldığını sergiledi.

Merkez Bankası Rezervleri ve Yabancı Yatırımlar

19 Mart operasyonları ardından yerli yatırım sermayesinin yurt dışına kaçışı hızlanırken, nisan ayında da bu eğilim sürüyor. Martta 6,5 milyar dolar olan yurtiçi yerleşik yerli yatırım sermayesinin yurt dışına kaçışı nisanda 7,9 milyar dolara yükseldi. Ayrıca nisanda yabancı yatırımcı kaçışındaki hızlanma da resmi rakamlara yansıdı. Nisan ayında yabancı portföy yatırımcıları 10,9 milyar dolarlık portföy yatırımını boşaltarak döviz varlıklarını yurt dışına taşıdı. Bu tutar 1991’den bu yana son 34 yılın en büyük aylık yabancı yatırım çıkışı oldu.

Cari Açık ve Gelecek Tehlikeler

Nisanda geçen yılın aynı ayına kıyasla yaklaşık iki kat artarak 4,8 milyar dolardan 7,9 milyar dolara fırlayan aylık cari açık, bu yılın şubat ve mart aylarındaki aylık 4,2 milyar dolara göre de iki kata varan düzeyde yükseldi. Nisan cari açığı 2023 şubatından bu yana son 2,5 yılın en yüksek aylık açık tutarı. Altın ve enerji ithalatı hariç tutulduğunda rutin olarak cari fazla verilirken bu yılın nisan ayında ilk kez altın ve enerji dışında da 1,9 milyar dolar cari açık verildi. Bu da 2020’den bu yana son 5 yılın en yüksek tutarı.

İsrail-İran Gerilimi ve Olası Etkileri

İsrail’in İran’a saldırılarıyla sınırlarımızda başlayan sıcak savaş dalgası, özellikle küresel petrol ve doğalgaz piyasalarında yarattığı sarsıntıyla fiyatların yükselmesine yol açtı. Petrolün varil fiyatı 80 dolara yaklaşırken savaşın uzaması, Hürmüz Boğazının kapanması, küresel piyasalarda petrol ve doğalgaz arzının gerilemesi durumunda varil fiyatının 100 doları aşacağı endişeleri dile getiriliyor.