Edirne’de Süpürgecilik Mesleği: Geçmişten Günümüze Değişen Bir Zanaat
Edirne’de 50 yıl önce kentin sembollerinden biri haline gelen ve yaklaşık 400 üreticiye ev sahipliği yapan süpürgecilik mesleği, günümüzde sadece 10 usta tarafından sürdürülüyor.
Eskiden evlerin vazgeçilmez temizlik aracı olan el yapımı süpürgeler, elektrikli süpürgelerin yaygınlaşmasıyla rağbet görmemeye başladı. Bu durum, süpürge üretiminin merkezi olan Edirne’deki mesleği olumsuz etkiledi.
Artık süpürge otunun hasat edilmesi, temizlenmesi, sarartılması, boyanması ve bağlanması gibi zahmetli işlemlere rağmen, bu meslek artık üreticilere kazanç sağlamıyor ve yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
“Geleneksel Zanaatımızı Korumalıyız”
Kültür ve Turizm Bakanlığı Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı olan aynalı süpürge ustası Varol Kuzu, Edirne’nin geleneksel zanaatlarından biri olan aynalı süpürge yapımını 40 yıldır sürdürdüğünü belirtiyor.
Teknolojinin ilerlemesiyle küçülen süpürge boyutları artık daha çok hediyelik eşyalar olarak üretiliyor. Ancak Kuzu, gelecek nesillere bu zanaatı aktarmanın zorluğundan endişe duyuyor.
Aynalı süpürge ustalarının sayısının azaldığına ve yeni ustaların yetişmediğine dikkat çeken Kuzu, “Çırak bulmak zorlaştı. Gençler, geleneksel zanaatlara ilgi göstermiyor” diyor.
4 Aşamada Süpürge Üretimi
Süpürge yapımının 4 aşamadan oluştuğunu belirten Kuzu, ilk olarak süpürge otunun ürün boyutuna göre ayrıldığını açıklıyor. Daha sonra otlar kesilip bağlanarak sap ve alt kısım oluşturuluyor. Son olarak ahşap mengene yardımıyla sıkıştırılan süpürgeler şekillendirilip hediyelik eşyalara dönüştürülüyor.
Geçmişte genç kızların çeyizinde bulunan aynalı süpürgenin temizlik, titizlik ve el becerisini simgelediğini belirten Kuzu, “Aynalı süpürge, önemli bir gelenekti” diyor.
Edirne’nin kültürel değerlerinden biri olan aynalı süpürge, sadece bir temizlik aracı olmanın ötesinde genç kızların hamaratlığını simgeleyen bir unsurdur. Evin kapısına asıldığında, o evde evlenmeye uygun bir genç kızın yaşadığı anlaşılırdı. Aynalı süpürge, genç kızların temizlik ve düzen konusundaki maharetini gösteren önemli bir unsurdur.
